صفویه و برای اخراج پرتغالی‌ها از جزیره هرمز و خلیج فارس صورت گرفت. این تلاش به دلیل دخالت انگلستان به نتیجه نرسید و اولین نیروی دریایی مدرن ایران توسط نادرشاه افشار تاسیس شد. او با خرید چند کشتی از انگلستان و هلند، موفق شد نیروی دریایی ایران را تاسیس کند. هارفورد جانس بریج انگلیسی گزارش می‌کند:^[۲]

هنگامی که در ۱۷۸۴ وارد بوشهر شدم، از کشتی‌های نادر سه کشتی باقی مانده بود که هریک پانصد تن ظرفیت داشتند.

در دوران قاجاریه تا زمان ناصرالدین‌شاه، توجهی به توسعه نیروی دریایی نشد. ناصرالدین شاه به منظور توسعه نیروی دریایی، موفق به خرید یک کشتی ۶۵۰ تنی مجهز به چهار اراده از آلمان گردید که نام آن را پرسپولیس گذارد. همچنین کشتی کوچک دیگری نیز به نام شوش برای تردد و حفظ امنیت کارون خریداری شد. در زمان مظفرالدین‌شاه نیز چند کشتی کوچک (ازجمله کشتی مظفری) به این ناوگان افزوده شد. ولی طی سالهای بعدی و بدلیل مشکلات داخلی ایران (مشروطیت و پس از آن کودتای سوم اسفند) همه این کشتی‌ها با بی‌توجهی مواجه و در نتیجه به تدریج در نزدیک بوشهر به آب فرو رفته و غرق شدند.^[۳]

به دلیل افزایش منافع انگلستان در خلیج فارس و ایران، ایران سالها مورد تحریم غیر علنی کشورهای اروپایی در برابر فروش اسلحه و ازجمله کشتی‌های جنگی قرار گرفت. در سالهای ۱۳۱۱ و ۱۳۱۲، رضا شاه تصمیم به تجدید ناوگان جنگی دریایی گرفت و ماموریت خرید مخفیانه را به پرنس ارفع سپرد. نامبرده با زیرکی موفق گردید تا تعدادی ناو و کشتی و یدک کش از ایتالیا خریداری نموده و مقدمات آموزش افسران ایرانی در ایتالیا را فراهم آورد. مرکز نیروی دریایی ایران خرمشهر بود و در همین محل بود که پادگان، فرماندهی، مخازن و اداره بندر قرار داشت. تعداد و محل ماموریت این شناورها به شرح زیر بود.^[۴] و^[۵]

• ناو ببر (خرمشهر و گشت زنی در آب‌های خلیج فارس)
• کشتی سیمرغ (خرمشهر)
• کشتی شاهرخ (خرمشهر)
• ناو پلنگ (آبادان و گشت زنی در آب‌های خلیج فارس)
• کشتی کرکس (بندر شاهپور، بندر امام خمینی فعلی)
• کشتی شهباز (بندر شاهپور، بندر امام خمینی فعلی)
• پنج شناور دیگر (بندر شاهپور، بندر امام خمینی فعلی)

در سوم شهریور ۱۳۲۰، نیروی دریایی جدید ایران مورد شبیخون نیروهای انگلیس و شوروی قرار گرفت و تقریبا تمام شناورها و تاسیسات خود را ازدست داد. در این واقعه دریادار غلامعلی بایندر در جنوب و ناوسروان یدالله بایندر در بندر انزلی به همراه حدود ششصد نفر نظامی دیگر کشته و مجروح شدند.^[۶]

تجهیزات و امکانات

قبل از سال ۱۹۷۱ نیروی دریایی ایران بطور کل با تجهیزات ایالات متحده و بریتانیا اداره می‌شد. در طول ۸ سال بعد نیروی دریایی ایران ناوچه های مدرن انگلیسی و آمریکایی را به ناوگان خود اضافه نمود، شامل ناوشکنها، ناوچه‌ها، تعدادی شناور کوچک شامل قایقهای گشتی و هاور کرافت، همچنین شاه ایران چهار ناوشکن مدرن نیز به آمریکا سفارش داده بود که با سقوط شاه به ایران تحویل داده نشد و این چهارناوشکن به عنوان کلاس کید (به انگلیسی: Kidd class) به خدمت نیروی دریایی آمریکا در آمد.

در دهه ۱۹۷۰، ایران با برنامه گسترش نفوذ خود به اقیانوس هند اقدام به مجهز کردن ناوگان دریایی خود کرد که این مهم با وقوع انقلاب ایران (۱۳۵۷) در سال ۱۹۷۹، جنگ ایران و عراق و محدودیت بودجه به واقعیت نپیوست. این مسایل باعث شد تا نیروی دریایی با توانایی محدود در ابراز قدرت در خلیج فارس روبرو شود. بعد از انقلاب ایالات متحده تحریمهای اقتصادی، تجاری و نظامی، بخصوص بر نیروی دریایی وارد کرد که باعث زمین گیر شدن چندین کشتی شد.

در دهه ۹۰ نیروی دریایی ایران تعدادی قایق گشتی، زیردریایی، به ناوگان خود اضافه کرد، و کشتیهای غربی موجود را به موشکهایی که از چین، کره شمالی، روسیه خریده بود مجهز کرد و در همین زمان اقدام به برگزاری مانورهای متعدد با نیروی دریایی پاکستان و هندوستان کرد.

به معنی کشتی مهم سطحی، ایران دارای دو ناوشکن با عمر ۵۰ سال است که یک فروند به صورت فعال و یک فروند به صورت نیمه فعال در بندر بوشهر نگهداری می‌شود.^[نیازمند منبع] نیروی دریایی ایران دارای کشتی فرماندهی(به انگلیسی: Capital ship) نیست^{[نیازمند منبع]}، بزرگترین کشتیهای آن پنج ناوچه است که تمام آنها با موشک‌های مدرن چینی مجهز شده‌است (موشک نور). تمرکز اصلی نیروی دریایی ایران به نظر ساخت ناوچه‌های موشک انداز، بزرگ و متوسط است برای حمل موشک‌های مدرن.

سه عدد از چهار ناوچه (به انگلیسی: Vosper Mark5) هستند که چهل سال از خدمت آنها می‌گذرد که البته موشکهای مدرن ضد کشتی چینی مجهز هستند. یک کشتی آموزشی (حمزه) در اصل یک کشتی تفریحی (به انگلیسی: Yacht) دولتی بوده‌است که هم اکنون به موشکهای مدرن مجهز است، که البته در بندر انزلی در دریای خزر پهلو گرفته‌است. شش کشتی در مرزهای جنوبی ایران به وسیله ۳ زیر دریایی روسی تهاجمی کیلو کلاس (به انگلیسی: SSK Kilo) روسی و و کلاس نیمه زیر دریایی حمایت می‌شوند، زیر دریایی‌های روسی کیلو کلاس به عنوان سریعترین زیردریایی‌های دیزلی جهان شناخته می‌شوند.

هسته اصلی قوای تهاجمی ایران چندین قایق موشک انداز کوچک چینی، فرانسوی، و ایرانی است.^[نیازمند منبع] که شامل ۵ کشتی واکنش سریع (به انگلیسی: Catemaran) کت - ۱۴ (به انگلیسی: Cat-۱۴) چینی است که اخیرا طراحی و ساخته شده‌اند. باور بر این است که این کتمران‌ها توانایی حرکت با سرعت ۵۰ نات (۹۳ کیلومتر در ساعت) را دارند و بطور باور نکردنی سریع و بدون تکان می‌باشند که همه مجهز به آخرین مدل از موشکهای ضد کشتی (موشک نور) سی-۸۰۲ (به انگلیسی: C-۸۰۲) چینی هستند و بقیه ناوگان ایران شامل ۲۵۰ قایق گشتی ساحلی است.^{[نیازمند منبع]}

در زمان ایران از روسیه تعدادی موشک [نیازمند منبع]

با دستور آیت الله خامنه‌ای از سال ۲۰۰۱ به بعد نیروی دریایی ایران با تعمیر اساسی تجهیزات خود و با تجهیز آنها به موشک‌های کاملا بهینه سازی شده تونایی مقابله با تهدیداتی با برد ۳۰۰ کیلومتر را می‌باشد. و تقریبا تمام خلیج فارس و دریای عمان را پوشش می دهد.ایران با راه اندازی خط تولید ناوشکن در بندر عباس و بندر انزلی در حال افزایش تعداد ناوچه‌های خود با ناوچه های جدید تولید داخل است. نیروی دریایی هم اکنون ناوشکن بومی جماران در خلیج فارس و جماران 2در دریای خزر و شهید بایندر که تعمیر اساسی و بومی سازی شده است را در اختیار دارد. این نیرو هم اکنون موفق به ساخت هاورکرافت بومی یونس شده است.

.

جنگ ایران و عراق

ناوچه سبلان در سال ۱۹۷۷

در طول جنگ ایران و عراق خسارات زیادی به نیروی دریایی ایران وارد شد ٫ این خسارات به مراتب بیشتر گردید زمانی که نیروی دریایی ایالات متحده برای اسکورت نفتکشهای کویتی وارد خلیج فارس شد ٫ این عملیات بین ۱۹۸۷ - ۱۹۸۸ ادامه یافت که به اختصار عملیات اراده جدی, (به انگلیسی: Operation Earnest Will) نام گرفت. در این عملیات کشتی تدارکاتی ایرانی ٫ ایران ارج , (به انگلیسی: Iran Ajr) توسط نیروهای آمریکایی توقیف و سپس غرق‌شد، در ۱۴ آوریل ۱۹۸۸ ٫ یکی از مینهای ایرانی چیزی نمانده بود که باعث غرق شدن رزمناو موشک انداز (به انگلیسی: U.S.S. Samual B. Roberts - FFG-۵۸) شود ٫ ۴ روز بعد از آن نیروهای آمریکایی برای تلافی به دو سکوی نفتی ایرانی حمله کردند که در جریان این حمله که به عملیات آخوندک (به انگلیسی: Operation Praying Mantis) معروف شد، ناوشکن سهند غرق شد و خسارات بسیار سنگینی به نیروی دریایی ایران وارد گردید.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: